Prof. Miodek: „Zdecydowanie NA UKRAINIE”. Rada Języka Polskiego wzywa do uszanowania tej formy!

Rada Języka Polskiego opublikowała opinię na temat tego jaką składnię powinno się stosować: „na Ukrainę / na Ukrainie” czy „do Ukrainy / w Ukrainie”. Z jednej strony zachęca do stosowania nowej, krytykowanej przez prof. Jana Miodka formy, z drugiej zaś wzywa do uszanowania składni „na Ukrainie”.

Zanim w lutym 2022 roku rozognił się konflikt ukraińsko-rosyjski, wybitny językoznawca, a zarazem członek RJP prof. Jan Miodek, w ramach programu TVP Polonia został zapytany o to jaka forma jest poprawna: „na Ukrainie” czy „w Ukrainie”. Postawił sprawę jasno:
– „Zdecydowanie „na”. I proszę się nie martwić tym, bo ja teraz słyszę: Litwa jest teraz samodzielnym państwem, Białoruś samodzielnym państwem, Ukraina samodzielnym państwem – powinniśmy przestać z tym „na” i mówimy „w”. Nie, proszę pana. Odwieczna tradycja jest taka, że jeździmy do Urugwaju, do Paragwaju, do Argentyny, do Niemiec, do Portugalii, do Francji, do Hiszpanii. Ale od wieków jeździmy na Węgry, na Litwę, na Łotwę, na Białoruś i na Ukrainę. To jest tylko znakiem, proszę pana, właśnie tych odwiecznych relacji między nami. Chociaż muszę dopowiedzieć, że przyimek „na” wprowadza tutaj element takiej swojskości” – powiedział prof. Miodek.

prof. Miodek MASAKRUJE fajnopolackie „w Ukrainie” ☺️ pic.twitter.com/ae7DxzU6dw

— Kazik (@KaziuWu) March 10, 2022

Teraz Rada Języka Polskiego, której członkiem jest sam rzeczony naukowiec, pod polityczno-medialnym naciskiem, wydała oficjalną opinię na ten temat. Opublikowano wykres częstości użycia konstrukcji „na Ukrainie” i „w Ukrainie” od początku 2022 roku w tekstach prasowych korpusu monitorującego Monco (frazeo.pl). Składnia na (kolor jasnoniebieski) wciąż zdecydowanie przeważa, ale składnia w (kolor fioletowy) wzrosła lawinowo od pierwszego dnia rosyjskiej agresji. W połowie marca 2022 „na Ukrainie” było tylko trzy razy częstsze niż „w Ukrainie”. Mimo tradycji, norm i powszechnego użycia składni „na Ukrainie”, co wynika także z opublikowanego wykresu (!), RJP niejako płynąc z nurtem „fajnopolactwa”, próbuje przekonać, że forma powinna ulec zmianie. Skorzystano w tym miejscu z niepoważnego argumentu o „ukraińskich przyjaciołach”.

– Biorąc pod uwagę szczególną sytuację i szczególne odczucia naszych ukraińskich przyjaciół, którzy wyrażenia „na Ukrainie”, „na Ukrainę” często odbierają jako przejaw traktowania ich państwa jako niesuwerennego, Rada Języka Polskiego zachęca do szerokiego stosowania składni „w Ukrainie” i „do Ukrainy” i nie uznaje składni z „na” za jedyną poprawną (jak można przeczytać w drukowanych wydawnictwach poprawnościowych). Przyimki w oraz do są zalecane szczególnie w języku publicznym (urzędowym, prasowym) i w tych kontekstach, w których moglibyśmy zastąpić słowo „Ukraina” wyrażeniem „państwo ukraińskie”. Piszmy więc „wizyta prezydenta w Ukrainie”, a nie „na Ukrainie”. Lepiej pisać o wojnie „w Ukrainie” niż „na Ukrainie”, choć druga wersja też nie jest niepoprawna. Podsumowując – choć oba typy połączeń (zarówno „do Ukrainy / w Ukrainie”, jak i „na Ukrainę / na Ukrainie”) są poprawne, to zachęcamy, by posługiwać się (szczególnie w tekstach oficjalnych) konstrukcjami pierwszego typu – czytamy w opinii RJP.

W ostatnim akapicie opinii, zaapelowano jednak do ukraińskich przyjaciół oraz wszystkich zwolenników rewolucyjnych zmian, by uszanowali zwyczaje językowe tych Polaków, którzy będą mówić „na Ukrainie”. Nie wyrażają w ten sposób lekceważenia. Poza tym wciąż słyszymy „на Україні”, od wielu uchodźców wojennych, można znaleźć takie konteksty w ukraińskich gazetach i na portalach, choć w tekstach oficjalnych zdecydowanie przeważa в. Zmiany w języku zachodzą powoli, nie tylko w polszczyźnie.

Zobacz także:

„Dziadek był porąbany na części… To odpowiedni moment, żeby Ukraińcy przeprosili!” Wywiad z ks. Marianem Podolskim, świadkiem ukraińskiego ludobójstwa na Polakach [WIDEO]