Prawo spadkowe prędzej czy później dotyka każdego, wszak jest to dziedzina nierozerwalnie związana z przekazywaniem życiowej spuścizny potomnym, bądź przyjmowaniem dorobku pozostawionego przez zapobiegliwych antenatów. Dziedziczenie w polskim prawodawstwie stanowi dział najbardziej utrwalony, który niezwykle rzadko ulega gruntownym zmianom, a mimo to w dalszym ciągu postępowanie spadkowe może być źródłem niespodzianek. Jak obronić swój spadek? Jakie aspekty postępowania spadkowego mogą okazać się kluczowe? Sprawdź, czy istnieją jakieś pułapki prawne, mogące zakłócić poprawny tok dziedziczenia?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- Kiedy należy przeprowadzić postępowanie spadkowe?
- Kiedy testament staje się nieważny?
- Kiedy można ubiegać się o zachowek?
Postępowanie spadkowe – czy warto skorzystać z pomocy prawnej?
Postępowanie spadkowe może okazać się niezwykle skomplikowane, zwłaszcza kiedy spadkobiercy nie mogą osiągnąć porozumienia w kwestii dziedziczenia. Jednak i w innych sytuacjach warto zadbać o pomoc doświadczonej kancelarii prawnej, co pozwoli przejść przez ten trudny okres bez niepotrzebnego stresu. Warto wspomnieć choćby o tym, że brak postępowania spadkowego może wpłynąć na trudności z regulacją wielu czynności administracyjnoprawnych, dotyczących osoby zmarłej.
W wielu sytuacjach sam akt zgonu nie będzie wystarczający, np. w przypadku przystąpienia do spółdzielni mieszkaniowej, w odniesieniu do mieszkania lokatorskiego. Tak czy inaczej, niezależnie od tego, czy podstawą powołania do spadku jest testament, czy też ustawa, dobrze jest zawczasu zagwarantować sobie prawo do rozporządzania przedmiotami wchodzącymi w skład spadku.
Kluczowe aspekty i pułapki w postępowaniach testamentowych
Mimo że spadek niemal każdemu kojarzy się z przyjęciem pewnych dóbr, warto uzmysłowić sobie, że jego przyjęcie może nieść za sobą określone obowiązki. Jednym z nich jest konieczność spłaty zadłużenia spadkodawcy. Innymi słowy, należy rozważyć kwestię przyjęcia spadku, kierując się racjonalnymi pobudkami pozbawionymi związanych z tym faktem emocji.
Powyższy przykład ponownie wskazuje na potrzebę skorzystania z pomocy prawnej oferowanej przez doświadczoną kancelarię prawną, która na podstawie chłodnej analizy jest w stanie doradzić zainteresowanemu przyjęcie bądź odrzucenie spadku.
Wyjaśnijmy, że nie przeprowadzenie postępowania spadkowego w ciągu 6 miesięcy od daty otwarcia spadku najczęściej spowoduje upływ terminu na złożenie stosownego oświadczenia. W efekcie sąd – na potrzeby późniejszego postępowania – uzna, że spadek został przyjęty wprost, a to może mieć katastrofalne skutki.
Zatem jednym z kluczowych elementów, o którym należy pamiętać, jest zachowanie terminu (6 miesięcy), w którym powinno się przeprowadzić postępowanie spadkowe, mimo że nie jest to działanie o charakterze obligatoryjnym.
Inną kwestią, nie mniej istotną jest ustalenie, kto dziedziczy spadek. Jest to de facto podstawowa informacja, stwarzająca możliwość ustalenia spadku włącznie z analizą korzyści lub strat wynikających z przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Z uwagi na fakt, że polskie prawo przewiduje dziedziczenie na podstawie ustawy lub testamentu, należy ustalić, czy spadkodawca sporządził i pozostawił po sobie stosowny dokument. Jeżeli tak się stało, niezbędne będzie stwierdzenie ważności testamentu. Dziedziczenie ustawowe możliwe będzie dopiero w sytuacji, w której stwierdzi się brak testamentu bądź z różnych powodów uznany on zostanie za nieważny.
Nieważność testamentu może wynikać z kilku przyczyn:
- Niewłaściwa forma testamentu;
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, testament powinien spełniać wymogi formalne, różniące się zależnie od formy testamentu:
a) Testament notarialny powinien zostać sporządzony przez notariusza.
b) Testament holograficzny (pisemny) musi być sporządzony i podpisany własnoręcznie przez testatora.
c) Testament allograficzny jest dokumentem sporządzonym na piśmie, podpisanym przez testatora oraz dwóch świadków.
d) Testament ustny sporządzony przed dwoma świadkami w sytuacjach nadzwyczajnych (np. zagrożenie życia testatora).
- Brak zdolności do sporządzenia testamentu;
Testator musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba sporządzająca testament nie może być w chwili składania dokumentu w stanie uniemożliwiającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.
- Przymus lub błąd;
Testament sporządzony pod przymusem, na skutek groźby lub pod wpływem błędu, jest nieważny.
- Testament sporządzony wspólnie lub przez inną osobę.
Jak widać okoliczności, w których można pokusić się o stwierdzenie nieważności testamentu, jest wiele, jednak są to czynności cechujące się wysokim stopniem skomplikowania, co powinno skłonić do skorzystania z fachowej pomocy prawnej.
Pułapki w postępowaniach spadkowych
Jak już wspomnieliśmy, spadek może być źródłem szeregu korzyści majątkowych, jednak jego przyjęcie powinno być poprzedzone dogłębną analizą. Oto najczęstsze pułapki związane z nieprzemyślanymi decyzjami o przyjęciu spadku.
Pułapki podatkowe w postępowaniach spadkowych
Mimo że Ustawa o podatku od spadków i darowizn wyraźnie wskazuje osoby zwolnione od podatków (małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym oraz macocha), warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest zgłoszenie nabycia spadku do właściwego urzędu skarbowego.
Niezbędne jest zachowanie terminu wynoszącego 6 miesięcy od dnia rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu o nabyciu spadku. W przeciwnym przypadku spadkobierca bądź spadkobiercy zostaną obciążeni podatkiem od spadku, którego wysokość uzależniona jest od grupy podatkowej.
Pułapki dziedziczenia – zachowek
Zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi, a także rodzicom spadkodawcy w sytuacji, w której jako spadkobiercy nie otrzymali ustawowego udziału w spadku. Spadkobierca pominięty w testamencie nie dziedziczy wprawdzie, co nie oznacza, że nie może domagać się od pozostałych spadkobierców zachowku.
Analogiczna sytuacja ma miejsce także wtedy, gdy spadkodawca uszczuplił swój majątek, przekazując za życia jego część na darowizny. W takim przypadku spadkobierca nie „odsunięty” od dziedziczenia ma prawo domagać się zachowku, którego substrat stanowi suma wartości darowizn przekazanych w szczególności na rzecz osób uprawnionych do dziedziczenia.
Pomoc prawna antidotum, gdy emocje biorą górę
Sprawy spadkowe często wywołują emocje, u których podstaw leżą głęboko skrywane żale wobec członków rodziny lub poczucie krzywdy. Jest to szczególnie związane z pominięciem w testamencie oraz zachowkiem. Skuteczną metodą na poprawę atmosfery i naprowadzenie postępowania na ścieżkę prawną jest interwencja prawnika.
Mamy tu na myśli wsparcie merytoryczne, wykazanie strat powstałych na skutek nieporozumień, oraz położenie nacisku na korzyści wynikłe z zawartej ugody. Korzystając z pomocy kancelarii prawnej, najczęściej udaje się przebrnąć przez wszystkie procedury w sposób racjonalny, niebudzący niesnasek, rzutujących na przyszłe kontakty z innymi członkami rodziny. Warto o tym pamiętać, planując wszczęcie postępowania spadkowego.
Artykuł sponsorowany
Przeczytaj także: