Jedną z osób osadzonych na Cytadeli Aleksandrowskiej był Feliks Dzierżyński. Nie będę jednak pisała o jego pobycie tylko w tym więzieniu, ale polecę wam dzisiaj drodzy czytelnicy świetną książkę o Feliksie. Mnie urzekła ona przede wszystkim formą i lekkością pióra autorki. Czyta się tę książkę jednym tchem, mimo ponad 300 stron. Sam bohater jest tu przedstawiony jako postać socjalistycznego misjonarza oddanego sprawie bez reszty, kochający brat i ojciec oraz łamacza kobiecych serc.
Książka nosi tytuł „Dzierżyński. Miłość i rewolucja” autorstwa Sylwi Frołow. Wydanie Krakowskie z 2014 r. wydawnictwa Naukowego Znak Horyzont. Książka w twardej oprawie, 351 stron. Zaczyna się myślą przewodnią “Zaczynam kochać ludzkość na wzór Marata: aby uszczęśliwić najmniejszą jej część, byłbym chyba gotów zgładzić resztę ogniem i mieczem” którą powiedział Wissarion Bielański 1841, myśl ta jest bardzo trafnym opisem całej rewolucji. W książce znajdujemy 29 rozdziałów podzielonych na dwa okresy polski i rosyjski, ilustrowane czarno-białymi ilustracjami. Całość jest poprzedzona wstępem o bardzo wymownym tytule “Ile mitu w micie. Wstęp”. Wolumin kończy się krótkim post scriptum nazwanym “Cześć, Felek”, po nim znajdują się podziękowania, przypisy, indeks nazwisk i oraz źródła ilustracji. Książka ukazała się również w formie e-booka dostępnego na woblink.com, natomiast w formacie drukowanym jest ją bardzo trudno kupić. Nie mniej warto ją przeczytać.
We wstępie autorka opisuje najpierw wizję przesłuchania Dzierżyńskiego po zabójstwie Lenina, do którego jak wiemy nigdy nie doszło. Podwaźa wiarygodność innych książek zajmujących się tym tematem. Na koniec opisuje co pchnęło ją do zajęcia się właśnie takim tematem książki.
Po wstępie następuje XII rozdziałów okresu polskiego, w których to autorka opowiada o więzach rodzinnych przyszłego dowódcy czeki, jego pobyty nie tylko na cytadeli, ale również w innych więzieniach i na Syberii, jego kontakty z innymi PPS-owcami, okres polski kończąc wybuchem rewolucji.
Okres rosyjski zajmuje rozdziały od XIV do XXIX. Jest więc bardziej obszerny. Rozpoczyna go drugą i trzecią rewolucją socjalistyczną i opisem poglądów Lenina, żeby później przejść do historii Dzierżyńskiego już jako szefa czekistów. Tutaj również narracja przedstawiająca Feliksa w okresie polskim jako ideał zmienia się i przedstawia go już jako bezmyślną siejącą terror maszynę, chociaż nadal patrzącą tylko w stronę Lenina. Okres rosyjski kończy się śmiercią Dzierżyńskiego.
W p.s. autorka opisuje życie wdowy i osieroconego syna Dzierżyńskiego, którzy do lat 40 zamieszkują na Kremlu, wraz z innymi komunistycznymi rodzinami. W chwili, kiedy kreml staje się muzeum muszą się przeprowadzić. W Polsce Dzierżyński z przedwojennego czerwonego kata przeradza się w rycerza rewolucji, więc jego kult rośnie. W Rosji również kult Feliksa jest widziany do dziś.
Moim zdaniem książkę jest warto przeczytać, bo zajmuje się kompleksowym pokazaniem sylwetki Dzierżyńskiego. Jest nie tyle laurką, co zajęciem się tematem z innego punktu widzenia. Inne książki opowiadające historię Dzierżyńskiego lubią skupiać się na jednym aspekcie jego działalności, a ta przekrojowo opowiada o Feliksie od najmłodszych lat. Wielkie podziękowania dla autorki za to, że poza postacią pewnego austriackiego akwarelisty, również poseł Dzierżyński stanie się teraz jedną z moich ulubionych postaci historycznych z tej najnowszej historii.
Nie zmieniłam się w komunistkę czytając tę książkę, chociaż młodzieńczy zapał Feliksa, zwłaszcza w okresie polskim udzielał mi się podczas czytania. Lubię czytając móc wyobrazić sobie miejsca i ludzi, o których czytam i ta książka mnie nie zawiodła. Chociaż długie cytaty z listów Dzierżyńskiego spowalniały akcję, to jednak fajnie jest przeczytać co o samej sytuacji myślał bohater.
Książkę jeszcze raz bardzo serdecznie polecam. Świetna, zwłaszcza do czytania podczas podróży.