A. i K. Żabierkowie: Pierwsza matura w Polsce odrodzonej „świadectwem dojrzałości” miasta Lwowa

Maj kojarzony jest w Polsce z okresem, kiedy polska młodzież przystępuje do egzaminów maturalnych. Choć poziom obecnych matur jest zdecydowanie niższy niż np. w okresie II Rzeczypospolitej, to wydarzenie nadal elektryzuje całe społeczeństwo. Mało jednak kto zastanawia się gdzie i w jakich warunkach została zdana pierwsza matura w Polsce.

Na wstępie zaznaczamy, że w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej nie było egzaminów maturalnych, dlatego też omawiany dokument można uznać za (…) pierwszą maturę w całej historii Polski¹.

W listopadzie 1918 roku ulice Lwowa stały się widownią starcia Polaków z Ukraińcami o przynależność miasta i regionu w momencie odradzania się państwa polskiego. Walczący polski Lwów skupiał się nie tylko na zapewnieniu materiałów dla dalszej walki, lecz również dbał o przyszłe wykształcone elity powstającego państwa. W „Biuletynie” Koła Lwowian, wydanym w Londynie w 1980 roku, opublikowany został tekst ukazujący mało znany fakt powiązany z obroną miasta. Dwa tygodnie po uwolnieniu Lwowa, 7 grudnia 1918 roku, jeden z obrońców miasta, późniejszy płk. Ignacy Junoszy-Drewnowski² zdawał maturę w IV Polskim Gimnazjum we Lwowie. Świadectwo, jakie otrzymał po 5 dniach pokazuje, że (…) polski Lwów organizuje możliwość zdania polskiej matury (…) Nie ma jeszcze polskich druków na świadectwa, więc zastąpią je stare, austriackie z dwugłowym orłem i herbami monarchii austro-węgierskiej i Habsburgów. Nie ma jeszcze Polskiego Ministerstwa Oświaty ani polskich rozporządzeń i przepisów egzaminacyjnych, więc pozostawiono powołane w druku przepisy austriackie (…) podpisany dyrektor (…) nie odważył się odstąpić od obowiązującej zasady i okleił świadectwo austriackimi stemplami. Jednak nie zawahał się skasować stemple z charakterystyczną łysą głową „Najjaśniejszego Pana Cesarza Franciszka Józefa” – już polską pieczęcią z Orłem w koronie³.

Historia tego dokumentu ukazuje, że Lwów po raz kolejny, pomimo usilnych starań wielu osób i organizacji o wytarcie pamięci o polskości Kresów, na zawsze zapisał się w historii Polski nie tylko jako miasto-strażnica Rzeczypospolitej, lecz również w takich dziedzinach życia jak edukacja polska. Naszym obowiązkiem jest pamiętać o tym, zgodnie ze słowami Świętego Jana Pawła II, który stwierdził: Naród, który nie zna swojej przeszłości, umiera i nie buduje przyszłości.

1^ M. Brzezicki, Pierwsza matura w historii Polski Odrodzonej „Świadectwem dojrzałości” m. Lwowa, „Biuletyn” nr 38, s. 42-45.
2^ https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Drewnowski_(oficer) aktualizacja 17.05.2019 r.
3^ M. Brzezicki, Pierwsza matura w historii Polski Odrodzonej „Świadectwem dojrzałości” m. Lwowa, „Biuletyn” nr 38, s. 42-45.

Przeczytaj:

„Zamiast rosy piły polską krew…” 75. rocznica bitwy pod Monte Cassino