A. i K. Żabierkowie: Ksiądz nacjonalista ratujący Żydów. Młot na „ulepszoną wersję historii”

Od dłuższego czasu można zaobserwować jak polskich nacjonalistów określa się mianem faszystów i antysemitów. Wielu daje wiarę „ulepszonej wersji historii”. Świadczy to o braku znajomości dziejów naszej Ojczyzny. Jak naprawdę wyglądała sprawa podejścia przedwojennych narodowców do Żydów najlepiej widać na przykładzie zapomnianego kapłana archidiecezji warszawskiej.

Mowa o księdzu prałacie Marcelim Godlewskim. Urodził się 16 stycznia 1865 roku w Turczynie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1888 roku po skończeniu seminarium duchownego w Sejnach. W okresie zaboru rosyjskiego był pod obserwacją tajnych agentów, o czym informowały odnalezione w archiwach dokumenty¹. W czasie zaborów włączył się w kształtowanie ducha chrześcijańskiego wśród polskich robotników, pełniąc wówczas obowiązki profesora Seminarium Warszawskiego². Należał on do członków „Związku Misyjnego Kleru” w Archidiecezji Warszawskiej³.

W roku 1937 był organizatorem Chrześcijańskich Bezprocentowych Kas Pożyczkowych. W czasie swojej działalności aż do wybuchu wojny w około 150 oddziałach kapitał wyniósł 5 milionów złotych. Pomysł ten powstał już w roku 1930, kiedy to ksiądz Godlewski opracował statut i przepisy wykonawcze przesyłając je do zatwierdzenia Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, jednak wówczas (…) spotkał się z ogromem przeciwności. Po odrzuceniu przez MSW prośby niezłomny ks. prałat Godlewski przeszedł przez wszystkie instancje sądowe aż do Najwyższego Trybunału Administracyjnego i dopiero po 6 latach zabiegów i niezłomnego uporu dopiął swego celu. W takim postępowaniu władz administracyjnych społeczeństwo polskie dopatrywało się wielkich wpływów żydowskich (Warto tutaj dodać fakt, że rząd polski zatwierdził 2000 bezprocentowych kas pożyczkowych żydowskich)⁴.

Związany z endecją, w której działania był zaangażowany⁵, w roku 1938 wszedł w skład komitetu wyborczego Obozu Narodowego do wyborów samorządowych, który stawiał sobie za cel m.in. (…) zorganizowanie przez ciała samorządowe całego systemu polityki gospodarczej, kulturalnej itd. Prowadzącej do odżydzenia naszego kraju i naszego życia, jako całości. Walcząc z rozkładowymi działaniami żydostwa, masonerii i komunizmu, szczególnie niebezpiecznymi w stolicy Polski, stoimy mocno na gruncie moralnych zasad, które naszemu narodowi wszczepił Kościół Katolicki⁶.

Pomimo takich poglądów, w momencie kiedy Niemcy rozpoczęli akcję skierowaną przeciwko Żydom Godlewski rozpoczął pomoc bez odróżnienia na wyznanie lub narodowość. Wspominał o tym między innymi korzystający gościny na parafii pw. Wszystkich Świętych Doktor Ludwik Hirszfeld pochodzący z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Pisał on: Prałat Godlewski. Gdy wymawiam to nazwisko, ogarnia mnie wzruszenie. Namiętność i miłość w jednej duszy. Ongiś bojowy antysemita, kapłan wojujący w piśmie i słowie. Ale gdy los zetknął go z tym dnem nędzy, odrzucił precz swoje nastawienie i cały żar swego kapłańskiego serca poświęcił Żydom. (…) Kochaliśmy go wszyscy: dzieci, starcy, i wyrywaliśmy go sobie na chwilkę rozmowy⁷. O tej pomocy pisał również ówczesny ksiądz wikariusz tej parafii Antoni Czarnecki (…) Skoro tylko kościół otworzył swe podwoje, wiele osób – katolików i chrześcijan innych wyznań, a nawet mojżeszowego – zgłaszało się, szukajac rady i pomocy u księdza prałata Godlewskiego, który przed wojną znany był z niechętnego nastawienia do Żydów, lecz gdy ujrzał wokół siebie tyle cierpienia – całym sercem usiłował tym ludziom pomóc⁸.

Marceli Godlewski w dowód uznaniu swoich zasług został odznaczony krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice” przez papieża. Zmarł on w Warszawie 26 grudnia 1945 roku i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim⁹.

Przykład księdza Marcelego Godlewskiego, aktywnego przed wojną działacza narodowego, a w czasie wojny osoby ratującej wielką ilość żydów jest najlepszym przykładem, że przedwojenni narodowcy, posiadający kręgosłup moralny, pomimo niechęci do Żydów, w których m.in. widzieli konkurentów gospodarczych dla Polaków, w momencie niemieckich zbrodni dokonywanych m.in. na Żydach nie stali obojętnie wobec widzianej krzywdy, w przeciwnieństwie do krajów zachodnich i ruszyli z pomocą, o której obecnie się nie wspomina, a wręcz zaprzecza, co rodzi pytanie czy jest to brak elementarnej wiedzy historycznej czy celowe działanie.